Roze verzuim is arbeidsverzuim wat je niet terugziet in je verzuimcijfers, maar wel in je productiviteitscijfers. Roze verzuim kan op termijn leiden tot functioneringsproblemen en / of verzuim en / of ontslag.
Roze verzuim krijgt nog steeds te weinig aandacht vanuit de wetenschappelijke literatuur. Zeker als je het vergelijkt met de aandacht voor wit, grijs en zwart verzuim . Ook binnen organisaties zie je dat de nadruk ligt op het terugdringen van de verzuimcijfers, terwijl aandacht voor je productiviteitscijfers veel meer oplevert!
Roze verzuim herkennen
Een werknemer presteert over het algemeen het best wanneer er een goede balans bestaat tussen de hoeveelheid stress en de hoeveelheid welbevinden. Er is dus zoiets als teveel en te weinig stress. Wanneer deze balans verstoord is en dit maar lang genoeg doorgaat, belandt de werknemer in een negatieve spiraal. Er zijn 2 verschillende stromen binnen roze verzuim:
- Te veel stress: de groep die altijd ‘aan’ staat en nu op de rand van een burn-out aankomt.
- Te weinig stress: de groep die zich afvraagt of dit nu “alles” is en eigenlijk al naar buiten aan het kijken is
Omdat medewerkers met dit soort verzuim zich niet ziekmeldt, komt dit ook niet terug in de verzuimcijfers. Daardoor is er ook niet ‘automatisch’ een gesprek over dat wat er speelt. Er liggen ten slotte geen data aan ten grondslag, hooguit een gevoel dat je medewerker niet lekker in zijn of haar vel zit of te hard werkt. Leidinggevenden vinden het ook vaak lastig om een gesprek aan te gaan met medewerkers als het niet lekker loopt.
2 typen Roze Verzuim
Type A: altijd aan
De medewerker werkt gewoon door en is ook gewoon aanwezig op de werkvloer, eigenlijk is er dus geen sprake van verzuim. Zo’n medewerker kijkt misschien wel door een roze bril naar de eigen inzetbaarheid. Terwijl deze persoon wel degelijk klachten heeft. Dit zijn meestal de betrokken medewerkers die zichzelf soms een beetje vergeten. Ze gaan dóór, want het werk moet af. Maar ondertussen gaan de productiviteit en prestaties achteruit.
Dus hoewel je als leidinggevende of HR verantwoordelijke denkt dat je niet direct iets ‘hebt’, let eens op de productiviteit, de prestaties, de onnodige fouten… allemaal signalen!
Type A: ALTIJD AAN / TE VEEL STRESS
je weet precies wie ik hierbij bedoel! En zolang je werk je passie is, is dat helemaal niet erg. Maar als werk ‘moeten’ wordt, dan gaat het je energie kosten. Of als er op andere fronten (ook) aan je getrokken wordt, dan kom je in onbalans. En dan kom je eerst in een roze verzuim fase, en vervolgens ofwel in een burnout situatie of je neemt drastische maatregelen en gaat weg.
Mijn tip aan werkgevers / leidinggevenden:
Kijk eens goed naar je mensen. Wie zijn die mensen die altijd aan staan? Die komen werken terwijl anderen zich ziek zouden melden? De mensen waar je zo van houdt, omdat ze nooit nee zeggen?
Heb je het vermoeden dat iemand altijd op zijn tenen loopt of vaak klaagt? Ga het gesprek aan!
Deze medewerkers lijken op het eerste gezicht loyaal, maar hun gedrag kan echt negatieve gevolgen hebben. Deze groep roze verzuimers is namelijk een voorbode van verzuim: ze rennen al het ware naar de burn-out afgrond. En kijk alle literatuur over burn-out maar na: dat kost je als gauw een periode van een half jaar. Voorkomen is hierbij dus echt beter dan genezen!
Als medewerkers stress hebben op hun werk, proberen ze dat eerder zelf op te lossen dan dat ze met hun werkgever in gesprek gaan. Uit onderzoek blijkt dat maar 1 op de 3 medewerkers naar zijn leidinggevende stapt.
En hier ligt voor jouw als leidinggevende ook echt een opdracht: behalve je medewerkers motiveren om het beste uit zichzelf en elkaar te halen, ben je er ook voor om rust te creëren en aandacht voor elkaar te hebben. Als jouw medewerkers niet aan durven te geven dat ze het even iets rustiger aan moeten doen, dan zul jij degene moeten zijn die het gesprek opent. Bereikbaar zijn en openstaan voor je medewerkers zijn open deuren, maar check eens bij je medewerkers of ze echt voelen dat je voor hen echt bereikbaar bent.
Niemand is gebaat bij een overwerkte werknemer die, als gevolg van roze verzuim, uiteindelijk belandt in een burn-out. Als je roze verzuim vroegtijdig opspoort, is dit niet alleen beter voor de werknemer, maar net zo goed kostenbesparend. Los van het menselijke leed van een burn-out, kost een burn-out al snel €70.000,-. Een onderneming heeft er, net zoals de werknemer, dus alle belang bij om roze verzuim op tijd aan te pakken.
Wanneer je samen met je medewerker geconcludeerd hebt, dat het eigenlijk wel wat veel was allemaal, zorg dan dat je samen een goed plan opstelt. En investeer in je medewerker: geef hem een coach, die begrijpt hoe een persoon veerkrachtig aan het werk kan blijven. Zowel jij als je medewerker dragen hier de vruchten van.
TIP:
We kennen allemaal die collega die (voor zijn gevoel met een ‘onschuldige’) neusverkoudheid aan het werk is gegaan. Die neusverkoudheid blijkt alleen een minder onschuldig griepvirus. Het gevolg? Drie dagen later is het halve bedrijf ziek.
We hebben tijdens de Coronamaatregelen gezien, dat het ook anders kan. Laten we daar van leren. Je hebt toch liever dat ‘patiënt zero’ zich ziek meldt of op zijn minst thuis aan het werk gaat. Voel je dan ook vrij om medewerkers hierop aan te spreken!
Type B: Is dit alles?
Onderpresteren betekent letterlijk: onder je eigen niveau presteren. Onderpresteren is een fenomeen dat vaker voorkomt dan je denkt. Kijk maar eens naar je eigen werk. Daar zitten ook klussen bij die je te makkelijk af gaan. En, net als bij te veel stress, is dat niet erg. Maar de balans moet wel goed zijn. Geschat wordt dat ongeveer de helft van de medewerkers onderpresteert.
Onderpresteren is ook een belangrijke reden waarom een roze verzuimer verandert in een Quiet Quitter
Belangrijk is om hierbij een verschil te maken tussen de verschillende soorten onderpresteerders, die in elkaar kunnen overgaan.
De denkluie onderpresteerder
Ongeveer 60% van de onderpresteerders wordt niet genoeg uitgedaagd en ontleert daardoor om zich in te spannen. Dit leidt ertoe dat vaardigheden als doorzettingsvermogen, frustratietolerantie en kunnen afzien niet worden aangesproken. Deze groep denkt opdrachten foutloos te kunnen maken door even vluchtig te kijken. Vaak maken zij veel slordigheidsfouten en is de werkhouding gebrekkig. Doorgaans zijn de resultaten nog ruim voldoende of goed, maar juist voor deze groep moet je echt gaan verhogen.
De faalangstige onderpresteerder
Faalangst ontstaat vaak juist uit onderpresteren. Omdat je gewend bent dat alles makkelijk gaat, weet je je geen raad, al je in een situatie komt, waarin die je niet zo 1,2,3 kunt oplossen. Dit leidt tot angst en een daling van het zelfbeeld. Vervolgens ga je uitdagingen uit de weg om de nare ervaring van het falen te vermijden. Vaak ligt ook perfectionisme ten grondslag aan faalangst.
De gedemotiveerde onderpresteerder
Faalangst is weer een grote factor bij demotivatie. Een gedemotiveerde onderpresteerder heeft doorgaans eerst ervaren dat hij goede resultaten haalde en daarvoor complimenten ontving. Vervolgens is hij gaan falen en wist hij niet hoe hij deze problemen moest oplossen. Waar hij eerst lof en complimenten kreeg over zijn prestaties, krijgt hij dat nu niet meer. Demotivatie of gebrek aan motivatie is slecht voor de gezondheid: werkplezier neemt af, arbeidsvreugde verdwijnt en je medewerker begint al een berg tegen zijn werk op te zien. Dan kun je op je vingers natellen dat dit ook tot een burn-out kan leiden.
Gelukkig zijn er manieren om je medewerkers te motiveren!
Focus op roze verzuim!
Wit, zwart en grijs verzuim mogen dan makkelijker detecteerbaar zijn dan roze verzuim, toch mag je als ondernemer roze verzuim niet uit het oog verliezen. Sterker nog: het is misschien we de belangrijkste van de vier besproken soorten verzuim. Niemand is namelijk gediend bij een overwerkte werknemer die, als gevolg van roze verzuim, uiteindelijk een burn-out krijgt én daarmee langere tijd afwezig is. Of een werknemer die zich niet gezien of gehoord voelt en daarom maar vertrekt.
Vroegtijdig roze verzuim signaleren is niet alleen goed voor de werknemer in kwestie, je bespaart zo ook kosten voor je onderneming. Zou iemand als gevolg van niet gezien roze verzuim vertrekken, dan ben je als ondernemer al gauw € 15.000 verder voor je deze persoon vervangen hebt (werving en selectie, inleren, …). Valt een werknemer uit met bijvoorbeeld een burn-out, dan kost dat je als snel € 70.000, los van het menselijke leed dat een burn-out bij werknemers met zich meebrengt. Een onderneming heeft er, net zoals de werknemer overigens, alle belang bij om roze verzuim tijdig te constateren.
TIP:
maak roze verzuim een vast onderdeel van je gesprekscyclus.
Wanneer roze verzuim eenmaal is vastgesteld bij een werknemer, is het belangrijk dat hier zo snel mogelijk preventieve maatregelen voor genomen worden.
Signalen van Roze Verzuim
Als leidinggevende of HR verantwoordelijke is je intuïtie hierin key: je merkt dat er iets is, dat een medewerker of collega anders is of doet.
Een paar signalen wil ik toch noemen:
- Vaker 1 dagje ziek of 1 dag vrij nemen
- Vaker klagen en meer zeuren
- Zichtbaar de controle over het werk verliezen
- Minder presteren
- Mails ontvangen in het weekend van de medewerker
- Geen tijd maken om collega’s te informeren over voortgang
- Onverklaarbare fysieke klachten
Roze Verzuim aanpakken
Er zijn genoeg middelen om roze verzuim aan te pakken en dat heeft veel te maken met aandacht voor de medewerker. Eigen regie van medewerkers wordt steeds belangrijker. Leidinggevenden coachen om het goede gesprek aan te gaan met hun mensen is de eerste stap in het voorkomen van roze verzuim.
Bij mkb-bedrijven kan het lastiger zijn om dat goede gesprek te voeren, juist omdat daar de lijnen kort zijn en iedereen elkaar kent. Door die sterke sociale contacten wordt niet alles gedeeld, omdat de kans groot is dat de baas het ook hoort. En die baas voert minder snel dat gesprek: die is gestart om te ondernemen en niet om mensen aan te sturen. Dat is begrijpelijk. Juist die bedrijven zijn er gebaat bij om een beroep te doen op een adviseur als business partners. Wij kunnen de werkgever – die wel het gesprek aangaat met de medewerker – ondersteunen met een netwerk van professionals, zoals een psycholoog of een budgetcoach.
Heb je een verzuimverzekering? Een verzekeraar biedt vaak ook een preventiebudget waar je als werkgever gebruik van kunt maken. Dat is nog maar bij weinig organisaties bekend. Voorkom je verzuim, dan is dat goed voor de werknemer, de werkgever én de verzekeraar.
Je kunt het verzuimpercentage dat je rapporteert gerust verdubbelen. Gemiddeld zitten we nu op zo’n 5% zichtbaar verzuim in Nederland, maar in werkelijkheid verliezen we dus 10% van onze arbeidsproductiviteit. Als je weet dat je verzuimcijfer de helft is van je totale verzuimkosten, weet Het verzuimcijfer is op zichzelf ook een indicatie van welke preventieve maatregelen je kunt nemen. In de praktijk blijkt dat het verzuim boven de 2,5% vaak te maken heeft met de cultuur en de managementstijl. Zit je boven de 4,5% verzuim, dan heeft dit vaak te maken met het naleven van afspraken. Dat kan in simpele dingen zitten: meldt een werknemer zich persoonlijk ziek bij een leidinggevende of via Whatsapp? Verzuimcijfers boven de 7% wijzen op een organisatieprobleem. Dan moet je echt iets gaan doen aan de inrichting van je organisatie zelf.
Verzuim is geen geïsoleerd probleem. Verzuim legt een probleem bloot. En waarom zou je focussen op omzetgroei terwijl de winst aan de achterkant wegloopt in de vorm van productiviteitsverlies? Als het verzuim met 1% daalt, boek je al een mooie winststijging met minder inspanningen.
Heb je het idee dat je met over- of onderpresteerders te maken hebt? Met mensen die het te makkelijk aankunnen of juist continu op hun tenen lopen? Denk dan eens aan een werk APK. Ik werk hierbij samen met BTR Coaching– Dianne Commissaris. Zij omschrijft de werk APK: “sleutelen aan je baan, zonder weg te gaan.” En echt die investering heb je zo terug: je medewerker heeft een beter beeld van waar de energie weglekt en jullie krijgen samen handvatten om roze verzuim weg te werken. Je medewerker blijft (scheelt je aan alle kanten veel kosten) en is ook nog eens een keer extra gemotiveerd!